METAHISTORIE.COM

Als God verdwijnt uit de samenleving, dr. H. Dubbelman

Waarom? Wat zijn de gevolgen?

 

Geschiedenis

Tot ongeveer de 19e eeuw was Europa christelijk. De samenleving was verankerd in de Bijbel. Het wereldbeeld was dat God de wereld had geschapen. De mensen moesten leven volgens de geboden van God. Ze waren van Hem afhankelijk. God had zich geopenbaard in de Bijbel en in Zijn Zoon Jezus. De heersende cultuur was christelijk. Mensen wisten dat zij een eeuwige ziel hadden, die in God geborgen was. In de Middeleeuwen bestonden (Katholieke) universiteiten, waarbij de theologie als de koningin der wetenschappen gold. Verder de vakken filosofie, Latijn, rekenen, meetkunde, astronomie en muziek.

Het Calvinisme bevorderde in de 16e en 17e eeuw de wetenschap. Door onderzoek in de natuur, zou de hand en de grootheid van God aangetoond worden. Nederland kreeg een universiteit. De oudste universiteit van Nederland werd opgericht op 8 februari 1575 in de Leidse Pieterskerk geschonken door Willem van Oranje. De kerk en de staat waren met elkaar verbonden.

 

Onderwijs in de 16e en 17e eeuw

Willem van Oranje vond dat de republiek een universiteit nodig had om goede geestelijken en andere bekwame mensen op te leiden. Tijdens de Nederlandse opstand konden protestantse studenten niet meer terecht aan de universiteit in het katholieke Leuven. In de zestiende en zeventiende eeuw kwamen studenten uit heel Europa naar Leiden. De academie was de toonaangevende protestantse universiteit die drie faculteiten had nl. Theologie, Rechtsgeleerdheid en Medicijnen.

 

De situatie in de 19e eeuw

In het midden van de 19e eeuw verandert deze situatie. Niet meer de Bijbel is de Waarheid, maar het denken van de mens kwam centraal. De mens is de maat der dingen en niet wat God zegt is waar. Openbaring wordt vervangen door het verstand (de ratio). De kracht van de Heilige Geest nam af. Bijbelse waarheden, waarden en normen worden geleidelijk vervangen en door de mens bepaald. Resultaten zijn Bijbelkritiek. De wetenschappen zouden dat wat er in Bijbel staat niet meer als geloofwaardig beschouwen. De theologie verloor haar dominante plaats aan de seculiere wetenschappen, zoals de biologie, psychologie. De evolutietheorie van Darwin verving de schepping uit Genesis. Dat was een sterke aanwijzing dat God niet bestond. De invloed van demonen en engelen werd als natuur en psychische verschijnselen beschouwd. De “nieuwe” godsdienst werd het materialisme. Daarom kwam Nietzsche met de stelling “God is dood”. Het gevolg was en is: een niet-christelijke samenleving, waarbij kerk en staat gescheiden worden. Democratie is de oplossing met christelijke, socialistische en liberale stromingen. De kerk heeft geen invloed meer op het politieke bestel en past zich aan de seculiere omgeving aan. Dit gaat ten koste van haar geloofwaardigheid.

 

De situatie nu

Twee typen crisis

1. Een materiële crisis

Ondanks (schijnbare) economische voorspoed en technologische ontwikkelingen, zien we een aantal opmerkelijke feiten. In de loop van de tijd gaat de democratie verzwakken. Boeren, leraren, scholieren, zorgmedewerkers en ouderen gaan massaal de straat op om hun stem te laten horen. Waarom is 2019 een dergelijk protestjaar? Sociale (acceptabele) grenzen zijn bereikt, waar politici geen antwoord op hebben.

2. Een geestelijke crisis

Door de vooruitgang in de natuur- en de sociale wetenschappen, de psychologie, de genetica en de neurowetenschappen openbaart zich de crisis van de ziel. Seculiere wetenschappers beschouwen de ziel als niet geestelijk en onsterfelijk. Zij plaatsen de ziel in het brein. De mens is autonoom zonder relatie met geestelijk wezens. De moderne mens is als het ware los van God. Er is niets tussen hemel en aarde (Swaab, in zijn boek “Wij zijn ons brein”, 2018). In de humane wetenschappen wordt de ziel beschouwd als en een gevoelsmatig begrip.

Het christendom beschouwt de ziel als onsterfelijk en met God verbonden. Het effect van het los van God zijn betekent ondanks materiële voorspoed een geestelijke leegte, het ontstaan van een nihilistische cultuur. Wat is nihilisme?

Een ontkenning van elke bestaansgrond van een objectieve waarheid (Godsbestaan). Een geloof dat het leven eigenlijk zonder zin of doel is. Elk heeft zijn eigen waarheid.

 

Conclusie

De moderne mens is niet meer op God gericht. Het geloof in een onsterfelijke ziel verdwijnt. We zien in onze samenleving de gevolgen. Ondanks voorspoed en materieel geluk, raken mensen in de verlorenheid. In Thessalonicenzen 2:9-12 staat zelfs, dat God hun een dwaling zendt. Zie de dagelijkse realiteit. De kerk zal op deze situatie snel een antwoord moeten vinden. Zo niet, dan worden de gevolgen ernstiger en wordt het geestelijk moeras nog erger.

Helaas presenteren kerken verschillende (subjectieve) godsbeelden en waarheden die verkondigd worden in preken. De Waarheid wordt aangepast aan niet-christelijke visies. Hier komt nog bij dat de band van de kerk met Israël steeds losser wordt.

Als voorbeeld: OPEN BRIEF OVER ISRAËL-BELEID.

Negen leden van de Protestantse Kerk hebben het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond een open brief gestuurd over zijn visie op Israël. Ze roepen de Gereformeerde Bond op profetisch te spreken over Israël. De briefschrijvers constateren ook ‘een drastische wijziging van het denken over Israël in diverse kringen, met name bij jonge predikanten'. De briefschrijvers stellen dat geen belofte voor Israël is afgeschaft of vervangen. Ze vrezen de opkomst van de vervangingstheologie waarin de kerk de plaats van Israël overneemt. ‘Als de kerk het spoor gaat van een relativering of ontkenning van Gods heils handelen in de geschiedenis van zijn volk, wordt een bijbels spoor verlaten, hetgeen alleen maar schade kan opleveren.’

De harde conclusie in het Westen is:  De mens maakt zich los van God,  of nog erger,  God laat de mens los.